متخصص قلب و عروق

ضربانات زودرس یا این که نابجای قلبی
غیر از تعداد ضربان قلب بقیه عامل ها هم می‌توانند به تغییر و تحول ریتم نرمال قلب و اصطلاحا آریتمی سبب ساز شوند. بجز گره سینوسی که سازنده ضربان ( پیس میکر ) اساسی قلب میباشد ، بقیه بخش های الکتریکی و عضلانی قلب هم می‌توانند در وضعیت خاص از خویش ضربان ساخت نمایند. در شرایط طبیعی که تعداد ضربان ساخت گردیده به وسیله گره سینوسی از کلیه فراتر میباشد ، کار آن موجب بی سروصدا بودن سایر نصیب ها میشود اما اگر تعداد ضربان گره سینوسی بسیار تحت باشد یا این که در تاثیر کارداران تحریکی که موجب تحریک بقیه نواحی قلب میشوند ، سایر نصیب ها هم می‌توانند از خویش ضربان ساخت‌و‌ساز نمایند که به آن‌ها "ضربان زودرس قلبی" یا این که "ضربان نابجای قلبی" گفته میگردد (Premature Beat). این ضربانات زودرس در اشخاص می‌توانند سوای آرم باشند یا این که به طور طپش قلب و توقف لحظه متخصص قلب ای قلب ، حس شوند.
فیبریلاسیون دهلیزی AF
"فیبریلاسیون دهلیزی" (Atrial Fibrillation) ، یکی‌از آریتمی های اصلی دهلیزی و قلب میباشد. این بیماری که سرایت آن با ارتقا سن بیشتر می‌گردد ، وقتی ساخت‌و‌ساز میگردد که ضربان قلب به مکان گره سینوسی که خالق مهم ضربان قلب میباشد ، از ماهیچه‌ها دهلیز ( به ویژه دهلیز چپ ) آغاز می شود. به‌این شکل که بخش های متفاوت دهلیز استارت به تحریک کردن قلب می نمایند و عضله دهلیزی به مکان انقباض منظم چندین حرکات دقیق و نامنظم اعمال می‌دهد.
التفات فیبریلاسیون دهلیزی به جهت خطر ساخت‌و‌ساز لخته های خون در درون "دهلیز چپ" (Left Atrium, LA) و حفره کناری آن به اسم "گوشک دهلیز چپ"(LA Appendix, LAA) میباشد که‌این لخته قادر است از قلب بیرون گردیده و با رفتن به مغز و بقیه اعضای تن موجب بروز "سکته مغزی" (Stroke) و انسداد عروق بقیه اعضای تن خواهد شد. کسانی که AF دارا‌هستند و خطر بالایی برای آمبولی به مغز یا این که بقیه اعضای تن دارا هستند ، بایستی از داروهای ضد منعقد خون به کارگیری کنند تا از این خطر کاسته خواهد شد.

تاکیکاردی حمله ای PSVT
درین نوع از تاکیکاردی ضربان قلب به ناگاه ارتقاء پیدا می نماید و قلب آغاز به انقباض با ضربان های خیلی بالا در‌حد 150 توشه در دقیقه می نماید. این هجوم ها که اکثرا در‌پی استرس های عصبی و عصبانیت فیس می‌دهند ، معمولا چندین دقیقه ارتفاع کشیده و همانگونه که ناگهانی آغاز گردیده بودند ، به طور ناگهانی هم خاتمه پیدا می نمایند. آرم شایع با این نوع از آریتمی قلبی طپش قلب شدید ، گاها سرگیجه و ندرتا علایم ضعف و افتادن بر روی زمین و درد سینه میباشد.

زیرا محل آغاز این نوع از آریتمی در مسیرهای هدایتی بالای بطن میباشد لذا نام این آریتمی "تاکیکاردی حمله ای فوق بطنی" ( Paroxysmal Supra-ventricular Tachycardia, PSVT ) میباشد. انگیزه اساسی PSVT وجود مسیرهای هدایتی اضافه در قلب میباشد. 20 درصد انسانها در بدو ولادت مسیرهای هدایتی اضافه در قلب خویش دارا هستند که در شراط خاصی میتوانند موجب چرخش غیرطبیعی جریان الکتریکی قلب دور خویش و ساخت‌و‌ساز ضربان قلب بالا به طور ناگهانی گردند. اگرچه این آریتمی خودبخودی یا این که با مداخلات نادر پزشکی برطرف میشود البته در صورتی به دفعات متعددی تکرار شوند یا این که با علایم شدیدی خویش را نماد دهند ، دلیل بستر ساز آن‌ها که به عبارتی مسیرهای اضافه درون قلب میباشد بایستی از میان برده شوند. این شغل بوسیله روشی موسوم به EPS و Ablation جاری ساختن می‌گردد.

تاکیکاردی و فیبریلاسیون بطنی VT & VF
گاها منشا آریتمی ماهیچه ها بطن میباشد. در حالت خاصی ( که اکثر آنان در تاثیر بیماری قلبی میباشد ) قسمتی از عضله بطنی خواص ضربان سازی پیدا می نماید و استارت به انقباض منظم با ضربان قلب بسیار بالا می نماید که به آن "تاکیکاردی بطنی" (Ventricular Tachycardia, VT) گفته می گردد. در شرایطی که VT با به کار گیری از شوک قلبی و احیای قلب معالجه نشود ، درپی تشدید گردیده و به "فیبریلاسیون بطنی" (Ventricular Fibrillation, VF ) و ایست بی نقص قلبی تبدیل گردد.

این نوع از آریتمی ها که اینک شایعترین انگیزه مرگ و میر انسانها می‌باشند ، اکثرا در‌پی "حمله وخیم قلبی" یا این که در عده ای که سوابق فعالیت جراحی قلبی یا این که بیماری اصلی قلبی دارا‌هستند روی می‌دهد و عدم معالجه آن‌ها موجب ایست بی نقص قلبی و مرگ می گردد.

بیشتر کسانی که‌این نوع از آریتمی های قلبی را داشته اند و معالجه گردیده اند ، یا این که اشخاصی که قضیه قلبی ساخت این نوع از آریتمی ها را دارا‌هستند ، می بایست توسط دستگاه ساخت‌و‌ساز شوک قلبی درون قلبی (ICD) که در تحت پوست کاشته میگردد ، معالجه شوند تا در شکل بروز این نوع از آریتمی های مرگ آور با دادن شوک ، از گسترش علایم و مرگ آن‌ها خودداری گردد.
ارتباط فیبریلاسیون دهلیزی و مصرف بیشتراز حدّ الکل
با اعتنا به ترازو بالای مصرف الکل و مشروبات الکلی ، در طی سالهای قبل ارتباط مصرف الکل با بیماریهای قلبی و همینطور بقیه بیماریها مکرراً گزینه رسیدگی و تحقیق قرار گرفته میباشد. اگرچه هنوز ارتباط بیماریزایی و اثرات مصرف نادر الکل در زمینه‌ی سالم قلب و عروق آیتم گفت و گو و مناقشه میباشد و اثرات هم مثبت و هم منفی از آن چشم شد‌ه‌است اما در نسبتاًً کل مطالعات ، مصرف زیاده از حد الکل با ارتقاء ضربانات نامنظم قلبی و ارتقا احتمال فیبریلاسیون دهلیزی و سکته های مغزی همپا بوده میباشد.
در یک تحقیق علمی کلان که مشتمل بر حاصل 14 پژوهش علمی میباشد ارتباط مابین مصرف الکل با ساخت و ساز آریتمی قلبی و به ویژه "فیبریلاسیون دهلیزی" پیگیری شد‌ه‌است که در‌پی به یافته های آن میپردازیم.

فیبریلاسیون دهلیزی چیست؟
فیبریلاسیون دهلیزی "AF" شایعترین آریتمی خطرناک قلبی میباشد که برآورد میگردد در حدود 800 هزار تا یک میلیون نفر در کشور‌ایران به آن در گیر باشند. این آریتمی در اشخاص مسن به ویژه اشخاص بالای 60 سال و در اشخاص با فشار خون بالا شایعتر میباشد.

در‌این آریتمی انقباض دو حفره بالایی قلب که " دهلیز " اسم دارا‌هستند از وضعیت منظم و طبیعی بیرون گردیده و این حفرات به مکان انقباض منظم ، در گیر حرکات " لرزشی نامنظم " می گردند و به همین برهان نمی توانند خون دریافتی از تن را به طور مطلوب به حفرات پس از خویش یا این که به عبارتی " بطن راست و چپ " قلب تخلیه نمایند. به همین استدلال این بیماران در گیر هجوم ها تپش قلب و حس نامنظمی قلب خواهند شد.

مهم‌ترین خطری که بیماران با فیبریلاسیون دهلیزی را انذار می نماید ، عدم تخلیه خون جانور در دهلیزهای قلبی میباشد که منجر میگردد خون قلب در حفرات دهلیز باقی بماند و موجب تشکیل " لخته های خون " درون دهلیزها خواهد شد. این لخته های خون میتوانند با گردش خون به جنبش درآمده و وارد جریان خون شوند. آمدن این لخته ها به مغز قادر است جریان خون مغز را مسدود کرده و موجب بروز " سکته مغزی " شوند. برآورد میشود 15 تا 20 درصد از سکته های مغزی در تاثیر فیبریلاسیون دهلیزی و لخته های خون ناشی از آن تولید می شوند.

البتّه این لخته های خون میتوانند به بقیه اعضای تن مانند روده ها ، همگی ها ، عروق دست و پا و دیده هم وارد شوند و موجب بروز " سکته " در‌این اعضای اساسی و حساس شوند.

آیا فیبریلاسیون دهلیزی مهلک میباشد؟
فیبریلاسیون دهلیزی به تنهایی آریتمی مرگ آور محسوب نمی‌شود البته در صورتی‌که معالجه نشود قادر است سبب ساز پیدایش عوارضی شود که آن ها می‌توانند مرگ آور و ارعاب کننده معاش باشند. اکثر اوقات اشخاص با فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا "تپش قلب" ، "درد قفسه سینه" ، "تنگی نفس" ، "حس سرگیجه" ، "سنکوپ" و "نارسایی قلب" خواهند شد اما مهم‌ترین و خطرناک ترین عارضه فیبریلاسیون دهلیزی " سکته های مغزی " میباشد.

اشخاص با فیبریلاسیون دهلیزی با احتمال 7 موازی بیشتر از اشخاص با ضربان قلب طبیعی در گیر سکته مغزی میشوند.

سندرم قلب روز تعطیل!!!
مصرف الکل به دلایل زیادی با ارتقاء تپش قلب و آریتمی های قلبی همپا میباشد. به ویژه فیبریلاسیون دهلیزی با مصرف الکل ارتقاء پیدا می نماید. مصرف الکل به ویژه در‌صورتی‌که مقادیر متعددی از آن در حین کوتاهی استفاده شود ، می‌تواند حتی‌د‌ر جوان ها و اشخاص با قلب تندرست هم موجب بروز فیبریلاسیون دهلیزی شود.

به جهت اینکه اشخاص عموماً در روز ها تعطیلات و پایان هفته ها مقدار متعددی الکل را مصرف می نمایند این سندرم به " سندرم قلبی روزهای تعطیل " مشهور میباشد. معیار آریتمی قلبی و فیبریلاسیون دهلیزی در روزهای تعطیلات یا این که در ضیافت هایی که در آن اشخاص مقادیر بیش تر از معمول الکل مصرف نمایند ، ارتقا قابل توجهی پیدا می نماید.

این خطر به ویژه در کسانی که سوابق بیماری قلبی یا این که فشار خون دارا‌هستند ، بیشتر از اشخاص سلامت میباشد و در‌این اشخاص حتّی احتمال آریتمی های خطرناک خیس و حتّی ایست ناگهانی قلبی هم وجود دارااست.

این خطر در مردان بیشتر میباشد!
در یک بازرسی گرانقدر در سرزمین دانمارک ، تعداد 22/528 مرد و 25/421 نفر زن به مدّت 6 سال از دید پیدایش آریتمی قلبی و فیبریلاسیون دهلیزی در پی مصرف الکل ، زیر حیث قرار گرفتند. در نقطه پایان استیناف 556 نفر مبتلا آریتمی شدند، 374 نفر مرد و 182 نفر زن. با دقت به اینکه 1.7 درصد از مردان مبتلا فیبریلاسیون شدند ، در مقابل 0.7 درصد از زنان، لذا به حیث می‌رسد خطر آریتمی و فیبریلاسیون دهلیزی در‌پی مصرف الکل در مردان بیشتر از زنان باشد.

در‌این پژوهش مردانی که مقادیر متعددی الکل مصرف کرده بودند - یعنی بیشتر از 68 گرم از الکل خالص - به نسبت عده ای که کمتر از این حد مصرف کرده بودند با احتمال بسیار بیشتری مبتلا آریتمی گردیده بودند. این زمینه دربین خانمها هم راست گو بوده میباشد. لذا عده ای که مقادیر متعددی الکل استعمال می نمایند با احتمال بیشتری در معرض خطر پیدایش فیبریلاسیون دهلیزی قرار دارا هستند.